Türkiye'de Yabancı Ortaklı Şirket Nasıl Kurulur?

Türkiye’de Yabancı Ortaklı Şirket Nasıl Kurulur?

Türkiye yerli yatırımcılar için olduğu kadar yabancı yatırımlar için de son derece iyi bir pazardır. Yabancıların ülkemizde yatırım yapmalarını sağlamak ve kolaylaştırmak için mevzuatta da değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler kapsamında neredeyse yerli ve yabancı yatırımcıların şirket kurma noktasında aynı hak ve yükümlülüklere tabi olması sağlanmıştır. Yerli ve yabancı yatırımcılar için şirket kurma sürecinde farklılıklar şirket ve hukuku kişiliğin türü konusunda bulunmaktadır.

Yabancı gerçek veya tüzel kişilerin şirket kurma prosedürleri ve ticari faaliyetleri 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu ile düzenlenmiştir. İş bu kanunda eşit muamele, yatırımın özendirilmesi ve yatırım serbestisi ilkeleri esas alınmıştır.  Bu kanunuyla beraber 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve 4875 sayılı kanunun uygulanmasına dair yönetmelikte de yabancıların ticari faaliyetlerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

Yabancı gerçek ve tüzel kişiler için mevzuatta kurmak istedikleri şirket türü açısından bir sınırlama bulunmamaktadır. Türk Ticaret Kanununda yer verilen şirket türleri anonim şirket, limited şirket kooperatif, komandit ve kolektif şirkettir.  Tıpkı yerli yatırımcıların yöneldiği üzere anonim ve limited şirket yapıları daha çok tercih edilen şirket türleridir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus ilk etin faaliyet türüne göre en uygun işletme kolaylığı sağlayacak şirket türünün geçilmesidir. Bununla beraber şirket faaliyetine pahalı olarak şirket ana sözleşmesinin hazırlanması son derece önemlidir.

Şirket kurmak için yabancı gerçek veya tüzel kişilerin hazırlanması gereken belgeler ve bir takım işlemler bulunmaktadır. Bu belgeler aşağıda sıralanmıştır.

  • Yabancı gerçek/tüzel kişi MERSİS sistemine kaydettirilmelidir.
  • Yabancı gerçek/tüzel kişinin vergi kimlik numarasını gösterir vergi dairesinden alınmış belgesi bulunmalıdır.
  • Yabancı uyruklu gerçek kişilerin noter tasdikli tercüme edilmiş pasaport fotokopisi bulunmalıdır.
  • Esas sözleşmenin veya tescil talepnamesinin Ticaret Sicili Müdürlüğü nde imzalanması, kişinin yabancı ve Türkçe okur-yazar olmaması durumunda Yeminli Tercüman eşliğinde gelinmesi gerekmektedir. Tercümanın güncel yemin zaptının (noter yemin zaptı veya TC Ankara Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanlığı tarafından verilmiş olan tercüman bilirkişi listesinde isminin bulunduğunu gösteren belge) ve nüfus cüzdanı aslının yanında bulunması zorunludur.
  • Ortak ya da yetkili kişinin yabancı tüzel kişi olması durumunda, şirketin faaliyetine devam ettiğini, iştigal konularını, ortaklarını, yetkililerini gösterir belgenin şirketin tabi bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluğu veya Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi (APOSTİL) hükümlerine göre onaylanmış ve bunların noterden onaylı Türkçe çevirilerinin de yaptırılmış şekilde getirilmesi gerekmektedir.

Yabancı gerçek veya tüzel kişiler için şirket kurma sürecinde hazırlanması gereken bu belgelerle beraber şirketin gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulması halinde birtakım farklılıklar da bulunmaktadır. Bu nedenle bu konuları ayrı ayrı ele almakta yarar vardır.

Yabancı Gerçek Kişiler İçin Türkiye’de Şirket Kurma İşlemleri

Yabancı gerçek kişilerin yabancı tüzel kişilere oranla Türkiye’de şirket kurması daha kolaydır. Yabancı gerçek kişiler için ilk aşamada yabancı vergi numarası ve noter onaylı pasaport tercümesinin varlığı yeterlidir. Yabancı gerçek kişilerin vergi numarası alması interaktif vergi dairesi aracılığıyla yalnızca birkaç dakika sürmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus ise yabancı gerçek kişinin kişisel bilgilerini sisteme girerken yabancı ülkede bulunan ikamet adresini kaydetmesi önemlidir. Aksi takdirde yurt içinde bir adres gösterilmesi halinde interaktif vergi dairesi kişinin çalışma yada ikamet izni olmasını şart koşmaktadır. Yabancı gerçek kişinin yurtdışındaki ikamet adresini göstermesi halinde şirket kurulumu kolayca gerçekleştirilmektedir.

Bu iki  hususun tamamlanmasının ardından MERSİS üzerinden bir sistem kaydı oluşturulmalıdır. MERSİS'e yapılan kaydın sonrasında şirket ana sözleşmesinin sisteme eklenmesi gerekir. Bu aşamalarda görüleceği üzere türk vatandaşı ile aynı süreçler takip edilmelidir. Yabancı gerçek kişinin kurmak istediği şirket türünde tek ortak veya müdür olarak atanması mümkündür . Bu kayıtların ardından tescil işlemi başlayacaktır. Unutulmaması gereken diğer bir husus de yabancı gerçek kişinin Türkçe bilmiyor olması halinde imza aşamasında bir tercüman refakatinin şart olmasıdır.

Yabancı Tüzel Kişiler İçin Türkiye’de Şirket Kurma İşlemleri

Yabancı tüzel kişiler için şirket kurma işlemleri gerçek kişilere göre biraz daha zordur. Bahsettiğimiz zorluk belgelerin hazırlanması aşamasıyla ilgilidir. Yabancı tüzel kişinin Türkiye’de şirket kurması için öncelikle hazırlaması gereken 3 adet belge bulunmaktadır. Bunlardan birincisi şirketin kurulu olduğu ülkedeki vergi kaydının apostil şerhli bir sureti, ikincisi  şirketin bulunduğu ülkedeki Ticaret Odası veya Ticaret Bakanlığından alınmış faaliyet belgesinin apostil şerhli 2 sureti, üçüncüsü ise şirketin Türkiye’de kim tarafından temsil edileceği ile şirket kurmasına ve temsile izin veren apostil şerhli evraktır.

Bu belgelerin hazırlanmasına müteakip yabancı tüzel kişinin de potansiyel vergi numarasına ihtiyacı olacaktır. Potansiyel vergi numarası bizzat vergi dairesine gidilerek alınması gerekmektedir. Bu işlemden sonra da Ticaret Odası nezdinde şirket kuruluş işlemleri başlatılabilir.

Yabancı Kişilerin Çalışma İzni Alması

Yabancı kişilerin Türkiye’de yatırım yapmalarını teşvik etmek için mevzuatımızda birçok kolaylık sağlandığından bahsetmiştik. Bununla beraber yabancı kişilerin ülkemizde kalıcı yatırımlar yapabilmesi için daha başka imkanlar da anılmıştır. Örneğin 5 yıllık çalışma izniyle çalışan yabancıların bu süre sonunda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı alma hakkı tanınmıştır. Aile bireyleri için ise bu yol ile ikamet izni alma hakları bulunmaktadır.

Bunlara ek olarak yabancı kişilerin düşük vergi oranlarından ve ticari teşvik uygulamalarından faydalanmaları ile ticari kazançlarını vergilerini ödemek koşuluyla yurt dışına transfer etmelerinin dahi imkanı tanınmıştır.

Yukarıda bahsedilen tüm hususların şirketler hukukuna hakim bir şirket avukatı eliyle yürütülmesi önemlidir. Zira bu işlemlerde yapılacak bir yanlışlık şirket kurma işlemlerinin uzun süre almasına neden olacaktır.